Pszczoła miodna

to gatunek owada błonkoskrzydłego z rodziny pszczołowatych (Apidae). Żyją razem w dobrze zorganizowanych koloniach. Pszczoła miodna jest wysoko cenionym owadem, znana jest na całym świecie i występuje wszędzie tam gdzie rosną rośliny kwitnące, żyje w rojach, żywi się nektarem, pyłkiem, spadzią.
Pszczoła miodna nazywana jest królową ponieważ jest rzetelna, pracowita , nigdy nieustająca, skutecznie dąży do celu. Dzięki tym małym owadom otrzymujemy niepowtarzalny dar natury, unikalny i nieoceniony w postaci miodu. Swą mozolną pracą obdarowuje zarówno naturę jak i nas samych. Praktycznie każdy z nas na własnej skórze doświadczył cudownego działania miodu pszczelego, ale także wielu pozytywnych aspektów z innych produktów pszczelich. Propolis, mleczko pszczele, pierzgi, pyłek kwiatowy, wosk pszczeli, już wspomniany miód pszczeli, co ciekawe i jad pszczeli to podstawowe dzieła pszczele, które z każdym rokiem zyskują na wartości w oczach tych, którzy mieli przyjemność doświadczyć ich działania, ale także świata farmaceutycznego oraz kosmetycznego. Na bazie tychże wyjątkowych naturalnych komponentów, wytwarza się lecznicze maści (doskonałe na trudno gojące się rany), a także środki odkażające oraz wzmacniające (stosowane podczas rekonwalescencji). Produkty kosmetyczne produkowane z „pszczelich cudów” doskonale regenerują skórę, odbudowują oraz wzmacniają strukturę włosa.

Na świecie istnieje około 20000 gatunków pszczół. Większość z nich nie została opisana, a więc liczba może być dużo większa. Występuje wiele podgatunków pszczół żyjących na całym świecie m.in. afrykańskie, afrykańsko-europejskie, południowo-wschodnioeuropejskie, orientalne podgatunki kaukaskie i wiele innych. Jednak naszym tematem będzie pszczoła miodna.

Struktura społeczna pszczół.

Rój pszczół ma pewną strukturę, znajduje się tam królowa matka, robotnice oraz trutnie. Każda rodzina będzie budować gniazdko, które będzie się składać nawet z 50 tysięcy osobników. W zależności od tego jak odżywia się larwy będą z nich wyrastać albo robotnice albo królowe matki. Matka może składać jaja niezapłodnione, z których wyrosną samce.

Struktura pszczół:

Królowa – matka
Podstawowe zadanie królowej to składanie jaj. Jeśli to ma być możliwe to zbiornik nasienny musi zostać wypełniony nasieniem. W napełnianiu będzie brało udział wiele trutni. Każda matka kopulować będzie raz w życiu i odbywa się to w czasie lotu godowego.

Truteń
Trutnie w ulu pojawiają się wiosną, średnio jest ich tam około 2,5 tys. Do czasu lotu godowego są one bezczynne, nie zbierają pyłku i nie mają funkcji. Mają jedynie unasienić królową. Będzie się to odbywało w czasie godowego lotu kilkanaście metrów nad ziemią. Pozostałe będą wegetować w gnieździe do wczesnej jesieni. Gdy będą chłody są przepędzane i po krótkim czasie giną, mają życie około 50 dni.

Robotnice
Robotnice podobnie jak królowa znajdują się w ulu na stałe. Zwykle jest ich tam około 50 tysięcy. Żyją około 38 dni w ciągu lata i 6 miesięcy zimą. Ich życie jest posłuszne feromonom, które wysyłane są przez królową. W komorach plastra znajduje się kilka tysięcy jaj, larw i poczwarek. Pszczoły są w tym okresie czyszczone przez robotnice.

Funkcje robotnic:

czyszczenie komórek
pielęgnowanie larw
wypacanie wosku
odbieranie nektaru
stróżowanie u wejścia
wentylowanie ula
zbieranie pokarmu

Tuż po przepoczwarzeniu robotnica będzie przystępować do pracy. W zależności od funkcji zajmuje się pielęgnowaniem gniazda, albo obroną. Może także wykonywać prace porządkowe. Szczególne znaczenie mają zbieraczki, które szukają kwiatów nektarowych.

Pszczoła zbieraczka
Robotnica zbieraczką jest po około 21 dniach życia i jest to jej ostatni etap. Zbiera jeden rodzaj kwiatów i dla jednego pożytku. Pszczoła w trakcie poszukiwania gromadzi zapas w wolu przed opuszczeniem ula.

Zbieraczki pyłu
Znoszą do ula pyłek rozdzierają pylniki kwiatów i zlepiają ziarna pyłku w kulkę miodu.

Zbieraczki nektaru
Nektar gromadzony jest w wolu, które jest pojemne, tak by zbieraczka mogła odwiedzić nawet tysiąc kwiatów, by go uzupełnić. W trakcie lotu już rozpoczyna produkcję miodu.

Funkcjonowanie rodziny pszczelej.
Jedyną funkcją matki, poza składaniem jaj, jest wytwarzanie feromonów zachęcających robotnice do opieki nad matką oraz określających chemiczną identyfikację roju. Dzięki substancjom wydzielanym przez królową, każda pszczela rodzina ma pewien charakterystyczny zapach. Pozwala on robotnicom rozpoznawać członków własnej społeczności. Jeżeli w gnieździe pojawi się pszczoła z innej rodziny, może zostać zabita. Przeżyje, jeśli przyniosła nektar bądź pyłek. Również młoda pszczoła, która jeszcze nie nabyła zapachu własnego roju, może przeżyć. Organizacja pracy roju opiera się na przekazywaniu sygnałów feromonowych pomiędzy robotnicami.

Dlaczego pszczoły robią miód?
Odpowiedź jest bardzo prosta: pszczoły produkują miód, ponieważ jest to dla nich pokarm, który pozwala im przetrwać jesień i zimę, w czasie których nie ma kwiatów, a jest tylko ziąb i mróz. Pszczoły to jedyne owady, które produkują produkty, które są spożywane nie tylko przez nie same, ale również przez ludzi. Pszczoły produkują tylko zdrowy miód w przeciwieństwie do osowatych, które zbierają również nektar z trujących kwiatów.

Jak powstaje miód?
Kwiaty dążą do rozmnażania, a dzięki swojemu zapachowi, kolorom i wydzielanemu nektarowi przyciągają pszczoły, które mają je zapylić i to jest najważniejsza rola pszczół w ekosystemie.

Powstawanie miodu rozpoczyna się wtedy, gdy pszczoła odnajdzie miododajne rośliny, a po powrocie do ula poprzez taniec informuje pozostałe pszczoły zbieraczki o tym, gdzie znajdują się duże ilości nektaru. Pszczoły zbieraczki zbierają nektar do specjalnego pojemniczka, jakim jest wole, a po powrocie do ula przekazują go pszczołom robotnicom. Przy tym nektar zostaje wzbogacony o cenne enzymy pszczół, nektar składuje się w komórkach plastra, ale nie leży on tam cały czas, tylko jest przenoszony z miejsca na miejsce.

Kiedy miód jest gotowy, pszczoły pokrywają komórki cienką woskową pokrywą, czyli tzw. zasklepem, a chronił on będzie miód przed zepsuciem, wilgocią oraz zanieczyszczeniami. Później jest miodobranie, czyli wydobywanie miodu z plastrów przez ludzi. Jest ono wykonywane najczęściej przez od sklepienie, a potem miód jest odwirowywany w miodarkach.

Następnie miód, który wycieka z wirówki jest przepuszczany przez sita, aby usunąć zanieczyszczenia, np. drobne części komórek woskowych. Kiedy miód odstoi, jest rozlewany do słoików.

Jak pszczoły dzielą pracę między sobą?
Pszczoły miodne dzielą pracę pomiędzy sobą ze względu na swój wiek, czyli pszczoły, które mają 1 – 2 dni – spędzają czas na czyszczeniu plastrów, w których się urodziły, a poprzez to zapewniają ciepło pozostałemu potomstwu.

Pszczoły 3 – 5 dniowe będą już karmiły starsze larwy, a te 6 – 11 dniowe karmią najmłodsze larwy. Jeśli chodzi o pszczoły 12 – 17 dniowe, to one produkują wosk, budują plastry, przynoszą pożywienie, a także przygotowują innym pszczołom obowiązki. Te 18 – 21 dniowe pełnią obowiązki wartownicze, ponieważ ich zadanie polega na ochranianiu wejścia do ula.

Natomiast pszczoły 22 dniowe latają i zbierają nektar, pyłek, wodę oraz inne potrzebne produkty i robią to do swojej śmierci, czyli do 40 – 45 dnia życia.

Sposoby porozumiewania się pszczół
Najbardziej charakterystyczną formą porozumiewanie się pszczół jest taniec , zwany również mową pszczół. Zjawisko to polega na regularnie powtarzających się ruchach pszczół po przestrzeni plastra . Pszczoła przywołuje inne osobniki i w raz z nimi , kończynami wykonuje te same czynności , uderzając w brzeg plastra. W ten sposób powstaje rezonans magnetyczny rozchodzący się po całym ulu . Taniec informuje osobniki przebywające w gnieździe o wystąpieniu określonego zjawiska. Kreślone w nim krzywe i kąty są dodatkową informacją o położeniu źródła pożytku względem słońca. Kąt pomiędzy kierunkiem tańca a pionem jest równy kątowi pomiędzy kierunkiem lotu do pokarmu a słońcem.

Ciekawostki:

Najmniejsze pszczoły miodne to pszczoły karłowate (wschodnioazjatyckie), mają do 0,2 mm. Największe pszczoły to Megachile Pluto, które rosną do 40 mm.
Pszczoły miodne żyją w rojach. W jednym roju żyje około dwudziestu tysięcy pszczół choć zdarza się, że nawet do stu tysięcy. Jest wśród nich jedna królowa, setki trutni i tysiące robotnic.
Taniec pszczoły jest zależny od kąta padania światła słonecznego.
Podczas lotu pszczoła wykonuje 350-435 ruchów skrzydłami na sekundę, czyli 11 400 razy na minutę.
Przeciętny zasięg lotu pszczół wynosi 3 km, a maksymalny może wynieść 10 km i więcej.
Pszczoły muszą odwiedzić około 4 milionów kwiatów, aby zebrać nektar na 1 kg miodu.
Pszczoła to jedyny owad, którego wytwarzaną dla siebie żywność jada człowiek.
Pszczoły wytwarzają miód w ten sam sposób od 150 milionów lat.
Miód to: 80% naturalnych cukrów, 18% wody, 2% składników mineralnych, witamin, protein i pyłku.
Pszczoła robotnica może wyprodukować w swoim życiu miód w ilości 1/12 łyżeczki od herbaty.
Żeby wyprodukować 0,3 kg miodu, pszczoły muszą przelecieć 88 500 km i usiąść na 2 mln kwiatów
Przeciętna szybkość pszczoły to tylko 24 kilometry na godzinę.
Pszczoły nie rozpoznają koloru czerwonego.
Pszczoła lotna wylatuje 7-15 razy dziennie. Przerwy między lotami wynoszą ok. 5 min. Czas trwania lotu to ok. 25-45 min.
Pszczoła posiada „zegar czasowy”, który mówi jej o jakiej porze dana roślina „mioduje”.
Przegra, czyli zapłodnienie matki pszczelej, następuje w powietrzu czasem kilka kilometrów od ula.
Pszczoła po użądleniu umiera.
Jedyny w Polsce pomnik pszczoły, powstały w 1987 roku, znajduje się w Kielcach na skwerku przy ulicy Stefana Żeromskiego, niedaleko Kieleckiego Centrum Kultury. Jego autorem jest Stefan Dulny .

Bibliografia:
https://www.odkrywamyzakryte.com/pszczoly/
http://adlaczego.blogspot.com/2010/03/po-co-pszczoy-robia-miod-mam-doskonaa.html
http://miodkupujeszpszczolyratujesz.pl/jak-powstaje-miod
http://pszczeliraj2.blogspot.com/2013/03/sposoby-porozumiewania-sie-pszczo.html